З 23 квітня всі українські закордонні представництва – посольства та консульства – тимчасово призупинили прийом нових заяв на консульську діяльність для чоловіків віком від 18 до 60 років. Крім того, Кабінет міністрів України прийняв постанову, згідно з якою чоловіки призовного віку зможуть отримувати внутрішній або закордонний паспорт лише на території України, тим самим відмовляючись від послуги передачі паспортів до дипломатичних установ України за кордоном та до відділів паспортної служби за межами України. Ці зміни пов’язані з реалізацією положень мобілізаційного закону, який президент України підписав 16 квітня. Хоча нове положення про військовий облік громадян України за кордоном набуде чинності не раніше 18 травня, уряд уже вносить технічні зміни, які забезпечать практичну реалізацію закону про мобілізацію.
Про те, як запроваджені зміни вплинуть на життя українців за кордоном, “Nasz Wybiera” поспілкувалася з Оксаною Пестріковою – координатором Центру підтримки Українського дому у Варшаві.
Чи зможуть українці жити за кордоном без діючих паспортів? Чи вдасться їх депортувати?
Перебування без дійсного паспорта на території іншої країни зі статусом іноземця пов’язане з рядом обмежень. Спеціальний закон про допомогу громадянам України, який зараз діє в Польщі, містить норму про те, що Прикордонна служба та інші відповідні органи не можуть ініціювати процес накладення зобов’язання щодо повернення (депортації). Але там написано, що «можуть», тобто в принципі закон їм це не забороняє. Наразі з’явився новий проект спеціального закону, який передбачає продовження захисту та законності перебування всіх українців у Польщі до 30 вересня 2025 року. Проте в нього ще можуть бути внесені деякі виправлення та зміни.
Зазначу, що нинішня редакція проекту спецзакону вже несе певну небезпеку для осіб, які не мають дійсного паспорта, оскільки містить пункт про те, що особи, які раніше отримували PESEL UKR на підставі іншого документа ніж дійсний закордонний паспорт, доведеться оновити свої дані та надати дійсний паспорт.
Чи матимуть українці без дійсного паспорта право працювати, звертатися до влади та подорожувати в межах Європейського Союзу?
Це все неоднозначно. Наприклад, дана особа зможе скористатися медичними послугами, оскільки в цьому випадку вона повинна показати свій номер PESEL, а також будь-який документ, що посвідчує особу (наприклад, картку тимчасового проживання або Diia.pl). Особа, яка не має дійсного паспорта, також зможе отримати пільгу «Сім’я 800+», але доти, доки їй не доведеться знову звертатися за нею.
Що стосується працевлаштування, то процедура буде складною, оскільки вимагає документів, що посвідчують особу. Звичайно, таким документом може бути також, наприклад, посвідка на тимчасове проживання, але невідомо, чи буде достатньо однієї карти. Водночас сьогодні я отримав офіційну відповідь з Управління Працевлаштування, що робота іноземця в Польщі без дійсного паспорта буде вважатися легальною, якщо особа надасть роботодавцю довідку про те, що іноземець подав документи для отримання нового закордонного паспорта. . У такому випадку працевлаштування іноземця вважатиметься легальним, але скільки часу він зможе працювати без паспорта, Офіс не уточнює.
Так само ви не можете подорожувати в межах Європейського Союзу без дійсного паспорта. Ні карта проживання, ні додаток Diia.pl не замінюють паспорт. Звичайно, смілива людина може поїхати в сусідню країну на свій страх і ризик, оскільки в шенгенській зоні немає прикордонного контролю, але якщо його зупинить поліція для перевірки документів, то у нього будуть проблеми. Це означає, що скрізь, де потрібні копії паспорта або сам паспорт, виникатимуть труднощі.
Чи можна поміняти українське водійське посвідчення на польське?
Зараз це взагалі неможливо, оскільки задіяна консульська служба. При подачі документів (разом із копією дійсного закордонного паспорта) для обміну водійського посвідчення відділ зв’язку гміни, району чи міськрайону просить консульство перевірити дійсність дозволу, а на даний момент консульство припиняється обслуговування всіх чоловіків призовного віку.
Згідно з повідомленням МЗС, якщо така заява була подана до 23 квітня, вона буде розглянута та опрацьована, але нові – ні.
Чи можна буде отримати посвідку на тимчасове проживання?
Теоретично без дійсного паспорта можна отримати посвідку на тимчасове проживання, але це дуже складно. Закон про іноземців передбачає видачу посвідки на проживання без дійсного проїзного документа лише в окремих випадках. Я сумніваюся, що так буде в Україні, тому що українці мають можливість отримати дійсний паспортy але ця можливість обмежена певними зобов’язаннями.
Щоб вони могли сказати українцям: «Їдьте додому, отримайте паспорт і повертайтеся з ним?»
Саме так.
Яка ситуація з подачею документів на міжнародний захист?
Можна подати заяву на міжнародний захист без паспорта, але тут потрібні деякі пояснення. Міжнародний захист має дві форми: статус біженця та додатковий захист. Особа, яка звертається за міжнародним захистом, автоматично готує документи на два статуси, а Управління у справах іноземців приймає рішення про надання одного з них. Під час розгляду справи у відповідної особи вилучають паспорт, а якщо його немає, видають усі інші документи, що підтверджують її особу.
Статус біженця означає, що особа не може бути депортована до країни походження. Додатково така особа отримає т.в.о Женевський паспорт (проїзний документ біженця), з яким вона зможе подорожувати та користуватися всіма необхідними послугами, як і зі звичайним паспортом.
Однак отримати такий статус українцям буде досить важко, адже статус біженця надається в ситуації, коли держава комусь загрожує. У цьому випадку Україна не погрожує громадянам, а лише обмежує доступ до певних послуг.
Українці, однак, можуть отримати додатковий захист, який, однак, не передбачає отримання женевського паспорта. Така особа отримає картку тимчасового проживання та зможе написати заяву на тимчасовий проїзний документ, але він видається лише тоді, коли іноземець не може отримати паспорт країни, громадянином якої він є. Навряд чи його видадуть українцям.
Особа, на яку поширюється додатковий захист, зможе перебувати в Польщі, але все ще матиме обмежені можливості користуватися деякими послугами через відсутність паспорта. Крім того, слід пам’ятати, що додатковий захист не є безстроковим, оскільки діє лише доти, доки існує загроза на території країни, з якої походить особа. Після закінчення війни додатковий захист може бути скасований.
Окремими положеннями Закону про мобілізацію передбачено, що чоловіки віком від 18 до 60 років зобов’язані стати на військовий облік та уточнити облікові дані в територіальному центрі комплектування (ТЦК). Як це буде зроблено?
Це процесуальні інструкції, яких не вистачає. Відповідно до чинних нормативно-правових актів має запрацювати електронний кабінет призовника і там це можна буде зробити. Важливо, що створення електронного кабінету є добровільним і через нього не надсилатимуться призовні повідомлення. Закон також передбачає, що для оновлення персональних даних можна буде зателефонувати до ТЦК або написати електронний лист. Як у такому випадку я можу надіслати до консульської установи підтвердження оновлення даних? Це головне питання, на яке поки немає відповіді.
Після оновлення даних чи зможуть чоловіки знову користуватися консульськими послугами та чи зможуть вони подавати заяви та отримувати паспорти за кордоном?
У консульствах – так. Як наголошують у МЗС України, все буде доступно після оновлення даних. Проте не зовсім зрозуміла ситуація з паспортними послугами ДП «Документ».
У постанові, яку нещодавно затвердив Кабінет Міністрів України, остаточна дата не визначена. Тому невідомо, чи буде відновлена ця опція. Якщо ні, варто очікувати довгих черг у консульствах через обмежений персонал і технічні можливості. Звертаємо вашу увагу, що консульська паспортна послуга доступна лише певним категоріям осіб, які мають посвідку на постійне проживання. Це означає, що консульство не зобов’язане обслуговувати всіх.
Закон також передбачає, що всі консульські послуги чоловікам надаватимуться лише за наявності у них військових посвідчень. Те саме стосується видачі паспортів у відділах «Паспорт Сервіс» за кордоном. Що це за документи і де їх отримати?
Це довідка про приписку в призовній дільниці (для військовозобов’язаних), військовий квиток (для осіб, які пройшли військову службу або не служили і досягли призовного віку) та тимчасове посвідчення призовника (для осіб у запасі).
Я не знаю, як можна буде отримати ці документи за кордоном. Можливо, через електронний кабінет призовника. Це, власне, найбільша проблема, оскільки більшість чоловіків призовного віку, які перебувають у Польщі, – це довоєнні економічні мігранти, які навряд чи мають при собі такі документи.
Багато людей можуть опинитися в дуже неприємній ситуації. Наприклад, чоловік в’їжджатиме в Україну для отримання військового квитка чи тимчасового призовного посвідчення. В Україні він не призватиметься, але й повернутися до Польщі він не може. Там він втратить роботу, тому що робота не збережеться. Опинившись в Україні без роботи, вона не зможе утримувати сім’ю, який, імовірно, залишився у Польщі.
Що станеться, якщо я не оновлю свою інформацію протягом узгодженого 60-денного періоду?
Важко відповісти однозначно. Закон передбачає адміністративний штраф у розмірі кількох тисяч гривень та обмеження прав громадян на керування транспортними засобами. Однак ця інформація ще потребує додаткових уточнень.
Чи можна буде в майбутньому оформляти повістки через електронний призовний облік?
Поки що – ні, але через рік може бути прийнятий новий закон, який це дозволить. У такому випадку особа, яка стала на електронний призовний облік, отримає повістку в електронному вигляді та повинна буде з’явитися до ТЦК. Загалом існує чотири види повісток: перевірка облікових даних, на медкомісію, призов на строкову військову службу та прибуття на призовний пункт. Кожен з них несе різну відповідальність за неявку на TCK. Наприклад, ігнорування запиту щодо уточнення даних призовника є адміністративним правопорушенням, за яке передбачено накладення штрафу. Але неявка на призовну дільницю за викликом може потягнути за собою кримінальну відповідальність.
Якщо мова йде про доставку повістки в паперовому вигляді за кордон, то така можливість є малоймовірною.
Що б ви порадили чоловікам призовного віку, які не мають дійсного закордонного паспорта і не хочуть повертатися в Україну?
Я бачу лише два варіанти: або оновити свої дані у військовому обліку, щоб отримати новий закордонний паспорт, або залишитися за кордоном без паспорта, опинившись таким чином на межі закону.
Водночас я сумніваюся, що Польща дозволить великій кількості іноземців залишатися без дійсних документів. Деякі кроки будуть зроблені, але важко передбачити, якими саме вони будуть.
Варто зазначити, що 25 квітня міністр внутрішніх справ і адміністрації Республіки Польща Марцін Кєрвінський в ефірі TVP запевнив, що всі українці, які перебувають у Польщі, зможуть перебувати тут легально, а їхнє перебування регулюватиметься внесено зміни до спеціального закону про допомогу громадянам України у зв’язку з війною в цій країні.
Od 23 kwietnia wszystkie zagraniczne przedstawicielstwa Ukrainy – ambasady i konsulaty – tymczasowo wstrzymały przyjmowanie nowych wniosków o podjęcie działań konsularnych dla mężczyzn w wieku od 18 do 60 lat. Ponadto, Gabinet Ministrów Ukrainy przyjął rozporządzenie, zgodnie z którym mężczyźni w wieku poborowym będą mogli uzyskać wewnętrzny lub zagraniczny paszport wyłącznie na terytorium Ukrainy, rezygnując tym samym z usługi przekazywania paszportów do instytucji dyplomatycznych Ukrainy za granicą i do wydziałów obsługi paszportowej poza Ukrainą. Zmiany te wiążą się z realizacją przepisów ustawy mobilizacyjnej, którą 16 kwietnia podpisał Prezydent Ukrainy. Chociaż nowe przepisy dotyczące ewidencji wojskowej obywateli Ukrainy za granicą wejdą w życie dopiero 18 maja, rząd wprowadza już techniczne zmiany, które mają zapewnić możliwość praktycznego wdrożenia ustawy mobilizacyjnej.
„Nasz wybór” rozmawiał z Oksaną Pestrykową – koordynatorką Centrum Wsparcia Ukraińskiego Domu w Warszawie, o tym jak wprowadzone zmiany wpłyną na życie Ukraińców za granicą.
Czy Ukraińcy będą mogli mieszkać za granicą bez ważnych paszportów? Czy będzie można ich deportować?
Przebywanie bez ważnego paszportu na terytorium innego państwa ze statusem cudzoziemca wiąże się z szeregiem ograniczeń. W obowiązującej obecnie w Polsce specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy znajduje się zapis o tym, że Straż Graniczna i inne odpowiednie organy mogą nie rozpoczynać procesu zobowiązania do powrotu (deportacji). Jest tam jednak napisane, że „mogą”, co oznacza, że w zasadzie prawo im tego nie zabrania. Obecnie pojawił się nowy projekt specustawy, który ma przedłużyć ochronę i legalność pobytu wszystkich Ukraińców w Polsce do 30 września 2025 roku. Może on jednak jeszcze podlegać pewnym poprawkom i zmianom.
Zwracam uwagę, że już obecna wersja projektu specustawy niesie ze sobą pewne niebezpieczeństwo dla osób nieposiadających ważnego paszportu, ponieważ pojawił się tam punkt mówiący, że osoby, które wcześniej otrzymały PESEL UKR na podstawie innego dokumentu niż ważny paszport zagraniczny, będą musiały zaktualizować swoje dane i przedstawić ważny paszport.
Czy Ukraińcy bez ważnego paszportu będą mieli prawo podjąć pracę, zwracać się do organów władzy, podróżować po Unii Europejskiej?
To wszystko jest niejednoznaczne. Na przykład, dana osoba będzie mogła skorzystać z usług medycznych, ponieważ należy w tym przypadku pokazać numer PESEL, , a także jakikolwiek dokument tożsamości (na przykład karta pobytu tymczasowego lub Diia.pl). Osoba nieposiadająca ważnego paszportu będzie również mogła otrzymywać świadczenie „Rodzina 800+”, ale do czasu, gdy będzie musiała ponownie się o nią ubiegać.
Odnośnie zatrudniania procedura będzie skomplikowana, gdyż wymaga posiadania dokumentów tożsamości. Oczywiście, takim dokumentem może być także np. karta pobytu czasowego, jednak nie wiadomo, czy sama karta wystarczy. Jednocześnie, dzisiaj otrzymałam oficjalną odpowiedź z Urzędu Pracy, że praca cudzoziemca w Polsce bez ważnego paszportu będzie uznawana za legalną, jeżeli osoba ta przedstawi pracodawcy zaświadczenie, że cudzoziemiec złożył dokumenty do uzyskanie nowego paszportu zagranicznego. W takim przypadku zatrudnienie cudzoziemca zostanie uznane za legalne, jednak w Urzędzie nie określono, jak długo będzie on mógł pracować bez paszportu.
Podobnie, nie można podróżować po terytorium Unii Europejskiej bez ważnego paszportu. Karta pobytu ani aplikacja Diia.pl nie zastępują paszportu. Oczywiście, odważna osoba może udać się do sąsiedniego kraju na własne ryzyko, ponieważ w strefie Schengen nie ma kontroli granicznej, ale jeśli zostanie zatrzymana przez policję, w celu sprawdzenia dokumentów, wówczas będzie miała problemy. Oznacza to, że wszędzie tam, gdzie potrzebne są kopie paszportu lub sam paszport, pojawią się trudności.
Czy można wymienić ukraińskie prawo jazdy na polskie?
Obecnie jest to w ogóle niemożliwe, bo zaangażowana jest w to służba konsularna. Składając dokumenty (wraz z kopią ważnego paszportu zagranicznego) na wymianę prawa jazdy wydział komunikacji urzędu gminy, powiatu czy dzielnicy miasta zwraca się do konsulatu z prośbą o sprawdzenie ważności uprawnień, a w obecnej chwili obsługa konsularna dla wszystkich mężczyzn w wieku poborowym jest zawieszona.
Zgodnie z oświadczeniem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jeżeli taki wniosek został złożony przed 23 kwietnia, zostanie on rozpatrzony i opracowany, natomiast nowe – nie.
Czy można będzie wyrobić kartę pobytu czasowego?
Teoretycznie jest możliwe wyrobienie karty pobytu czasowego bez ważnego paszportu, jednak jest to bardzo trudne. Ustawa o cudzoziemcach przewiduje wydawanie zezwoleń na pobyt bez ważnego dokumentu podróży jedynie w określonych sytuacjach. Wątpię, żeby tak było w ukraińskim przypadku, bo Ukraińcy mają możliwość zdobycia ważnego pas
zportu, ale ta możliwość jest ograniczona pewnymi obowiązkami.
Czyli Ukraińcom mogą powiedzieć: „Jedźcie do domu, zróbcie paszport i wracajcie z nim?”
Właśnie tak.
A jak wygląda sytuacja ze składaniem dokumentów na ochronę międzynarodową?
O ochronę międzynarodową można ubiegać się bez paszportu, ale trzeba tu nieco wyjaśnić. Ochrona międzynarodowa ma dwie formy: status uchodźcy i ochrona uzupełniająca. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową automatycznie przygotowuje dokumenty na dwa statusy, a Urząd do Spraw Cudzoziemców decyduje, czy może przyznać jeden z nich. W trakcie postępowania, danej osobie odbiera się paszport, a jeżeli go nie posiada, zdaje wszystkie inne dokumenty potwierdzające jej tożsamość.
Status uchodźcy oznacza, że takiej osoby nie można deportować do kraju pochodzenia. Dodatkowo, taka osoba otrzyma tzw. paszport genewski (dokument podróży uchodźcy), dzięki któremu będzie mogła podróżować i korzystać ze wszystkich niezbędnych usług, tak jak w przypadku zwykłego paszportu.
Jednak Ukraińcom będzie dość trudno uzyskać taki status, ponieważ status uchodźcy nadawany jest w sytuacji, gdy państwo komuś zagraża. W tym przypadku Ukraina nie zagraża obywatelom, a jedynie ogranicza dostęp do niektórych usług.
Natomiast Ukraińcy mogą uzyskać dodatkową ochronę, która nie przewiduje jednak przyznania paszportu genewskiego. Osoba taka otrzyma kartę pobytu czasowego i będzie mogła napisać wniosek o wydanie tymczasowego dokumentu podróży, jednak wydawany jest on jedynie w sytuacji, gdy cudzoziemiec nie może uzyskać paszportu państwa, którego jest obywatelem. Jest mało prawdopodobne, że zostanie wydany Ukraińcom.
Osoba objęta dodatkową ochroną będzie mogła przebywać w Polsce, jednak w dalszym ciągu będzie miała ograniczone możliwości korzystania z niektórych usług ze względu na brak paszportu. Ponadto należy pamiętać, że dodatkowa ochrona nie ma charakteru bezterminowego, gdyż obowiązuje tylko tak długo, jak długo na terytorium kraju, z którego dana osoba pochodzi, istnieje zagrożenie. Po zakończeniu wojny dodatkowa ochrona może zostać zniesiona.
Odrębne przepisy ustawy o mobilizacji stanowią, że mężczyźni w wieku od 18 do 60 lat mają obowiązek zarejestrować się w ewidencji wojskowej i zaktualizować dane meldunkowe w Terytorialnym Centrum Rekrutacji (TCK). Jak będzie się to odbywać?
To są te proceduralne instrukcje, których brakuje. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinien zadziałać e-cabinet poborowego i będzie można w nim to zrobić. Co ważne, utworzenie e-cabinetu jest dobrowolne i nie będą za jego pośrednictwem przesyłane wezwania do wojska. Ustawa przewiduje także, że w celu aktualizacji danych osobowych będzie można zadzwonić do TCK lub napisać e-mail. Jak jednak w takim przypadku przekazać do urzędu konsularnego potwierdzenie aktualizacji danych? To jest główne pytanie, na które nie ma jeszcze odpowiedzi.
Czy po aktualizacji danych mężczyźni będą mogli ponownie korzystać z usług konsularnych oraz będą mogli składać wnioski i odbierać paszporty za granicą?
W konsulatach – tak. Jak podkreśla Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy, wszystko będzie dostępne po aktualizacji danych. Jednak sytuacja z paszportowymi serwisami DP „Dokument” nie jest w pełni jasna.
W rozporządzeniu, która zostało niedawno zatwierdzone przez Gabinet Ministrów Ukrainy, nie ma ostatecznej daty. Nie wiadomo zatem, czy taka możliwość zostanie przywrócona. Jeśli nie, to należy spodziewać się długich kolejek w konsulatach, ze względu na ograniczoną liczbę pracowników i techniczne możliwości. Należy pamiętać, że usługa wyrobienia paszportu konsularnego jest dostępna tylko dla niektórych kategorii osób posiadających zezwolenie na pobyt stały. Oznacza to, że konsulat nie jest zobowiązany do obsługi wszystkich.
W ustawie wskazano również, że wszelkie usługi konsularne będą świadczone mężczyznom tylko wtedy, gdy posiadają oni wojskowe dokumenty ewidencyjne. To samo dotyczy wydawania paszportów w biurach „Serwisu Paszportowego” za granicą. Co to za dokumenty i gdzie je zdobyć?
Chodzi o zaświadczenie o wpisie do poborowego obwodu (dla poborowych), legitymacja wojskowa (dla osób, które odbyły służbę wojskową lub które nie służyły i przekroczyły wiek poborowy) oraz tymczasowe zaświadczenie poborowego (dla osób w rezerwie ).
Nie wiem, w jaki sposób można będzie zdobyć te dokumenty za granicą. Być może poprzez konto elektroniczne poborowego. Tu właściwie jest największy problem, gdyż większość mężczyzn w wieku poborowym przebywających na terenie Polski to przedwojenni migranci zarobkowi, którzy raczej nie mają przy sobie takich dokumentów.
Wiele osób może znaleźć się w bardzo nieprzyjemnej sytuacji. Na przykład mężczyzna wjedzie do Ukrainy, aby uzyskać legitymację wojskową lub tymczasowe zaświadczenie poborowego. W Ukrainie nie zostanie powołany, ale wrócić do Polski też nie może. Straci tam pracę, bo miejsce pracy nie zostanie zachowane. Znalazłszy się bez pracy w Ukrainie, nie będzie w stanie utrzymać rodzi
ny, która, przypuszczalnie, pozostała w Polsce.
Co będzie, jeśli w ciągu ustalonego terminu 60 dni nie zaktualizuje swoich danych?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Ustawa przewiduje karę administracyjną w wysokości kilku tysięcy hrywien oraz ograniczenia prawa obywateli do prowadzenia pojazdu. Informacje te wymagają jednak jeszcze doprecyzowania.
Czy w przyszłości będzie możliwe wydawanie wezwań za pośrednictwem elektronicznego konta poborowego?
Na razie – nie, ale za rok może zostać przyjęta nowa ustawa, która na to pozwoli. W takim przypadku osoba, która zarejestrowała się na elektronicznym koncie poborowego, otrzyma wezwanie w formie elektronicznej i będzie musiała stawić się w TCK. Ogólnie rozróżnia się cztery rodzaje wezwań: weryfikacja danych ewidencyjnych, na komisję lekarską, pobór do służby wojskowej i przybycie do punktu poborowego. W przypadku każdego z nich jest inna odpowiedzialność za niestawienie się w TCK. Na przykład, zignorowanie wezwania do aktualizacji danych poborowego jest wykroczeniem administracyjnym zagrożonym karą grzywny. Natomiast niestawienie się na wezwanie do punktu poborowego może grozić odpowiedzialnością karną.
Jeżeli mówimy o doręczeniu wezwania w formie papierowej za granicę, to taka możliwość jest mało prawdopodobna.
Co poradziłaby Pani mężczyznom w wieku poborowym, którzy nie posiadają ważnego paszportu zagranicznego i nie zechcą wracać do Ukrainy?
Widzę tylko dwie możliwości: albo uaktualnić swoje dane w wojskowej ewidencji w celu wyrobienia nowego paszportu za granicą, albo pozostać za granicą bez paszportu, będąc tym samym na granicy prawa.
Jednocześnie wątpię, czy Polska pozwoli dużej liczbie cudzoziemców na pobyt bez ważnych dokumentów. Jakieś kroki zostaną podjęte, ale trudno przewidzieć dokładnie jakie.
Warto zaznaczyć, że 25 kwietnia w TVP Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji RP Marcin Kierwiński zapewnił, że wszyscy przebywający w Polsce Ukraińcy będą mogli tu legalnie przebywać, a ich pobyt będzie regulowany znowelizowaną specjalną ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z wojną w tym kraju.